روانگرایی خاک، پدیدهای است که معمولا در حوزه مهندسی زلزله مورد مطالعه قرار میگیرد. در این پدیده، خاک به طور موقت از فاز جامد به فاز مایع میرود و جریان مییابد. در صورت وجود سازه بر روی خاک در حین رخ دادن پدیده روانگرایی، تعادل استاتیکی سازه بهم میخورد و در بهترین حالت، به طور یکنواخت نشست میکند.
اگر تمهیدات لازم برای مقابله با روانگرایی خاک اندیشیده نشده باشند، این پدیده میتوان منجر به تخریب ساختمان شود. تاثیر مستقیم روان گرایی بر روی ایمنی سازهها، آن را به یک مبحث مهم در مهندسی زلزله، سازه و ژئوتکنیک تبدیل کرده است.
روان گرایی خاک، ارتباط بسیار نزدیکی با زلزله دارد.
در سال ۱۹۶۴ میلادی (۱۳۴۳ شمسی)، دو زلزله بزرگ در شهر نیگاتای ژاپن و آلاسکای آمریکا، باعث ایجاد روانگرایی خاک در مقیاسهای بسیار بزرگ شدند. اثرات مخرب روانگراییهای ناشی از این زلزلهها، پژوهشگران را به مطالعه بر روی مکانیزم رخ دادن روانگرایی واداشت. واژه «Liquefaction»، برای اولین بار در همین سال مورد استفاده قرار گرفت؛ چراکه طی فرآیند روانگرایی، رفتار خاک از حالت جامد (Solid) به حالت مایع (Liquid) تغییر میکند. طی مطالعات صورت گرفته بر روی علل رخ دادن روانگرایی، منشا این پدیده به مفهوم تنش موثر ربط داده شد.
